Een tijdje geleden vroeg ik op mijn instagram: “Als mijn stagebegeleider …. doet dan voel ik mij NIET op mijn gemak en/of comfortabel en/of goed begeleid.”. Vandaag ga ik dieper in op geen tijd hebben.

Wat is dat …. dan? Wat zien jullie graag? Een heleboel antwoorden kwamen mijn richting op en ik probeer ze voor jullie samen te vatten. Want, hier kunnen wij van leren. Wij als verpleegkundigen om de verpleegkunde studenten beter te kunnen begrijpen, en hiermee te begeleiden. Jullie als leerlingen. Ik wil jullie namelijk ook een boodschap meegeven. Als je iets moeilijk, lastig, ingewikkeld, etc. vind, hoe geef je dit dan aan? Op welke manier komt het niet ‘aanvallend’ over, zit jij je eigen leerproces niet in de weg en beïnvloed jij je uiteindelijke stage oordeel niet in de negatieve zin.

In deze blog-serie van wat je NIET moet doen tijdens het begeleiden van studenten zal ik in gaan om drie hoofdlijnen die studenten hebben aangegeven niet fijn te vinden: 1) negatief praten over de student, 2) geen tijd nemen voor de student en 3) om een vervelende manier met de student om gaan. Heb je een negatieve ervaring en wil je die graag delen met iemand, maar heb je het idee dat jij er op je stage niet uitkomt? Bespreek dit dan met de begeleidend docent van school. Misschien heeft hij of zij wel handvatten voor jou om de situatie op een goede manier te kunnen aanpakken.

In deze blog neem ik je mee wat volgens studenten geen tijd nemen voor de student inhoud. Dit betekent dat ik voorbeelden die via instagram zijn ingezonden deel. Hier komen 10 punten (in willekeurige volgorde) die je NIET moet doen als wel tijd wilt nemen voor een student:

• Niet iets willen uitleggen en geen vragen willen beantwoorden

Studenten zijn leergierig. Willen het naadje van de kous weten. Maar, willen soms ook simpel weg weten waarom iets op een bepaalde manier gedaan wordt. Studenten vinden het vervelend als er geen tijd wordt genomen om zaken uit te leggen, of überhaupt vragen te beantwoorden.

• Begeleiden zien als een belastende factor

Studenten begeleiden is over het algemeen niet belastend. Natuurlijk heb ik als verpleegkundige ook wel eens een situatie meegemaakt waarbij ik het idee had dat ik ‘aan een dood paard aan het trekken was’. Maar, als je dit hebt, dan bespreek je dit en lost het probleem zich op een bepaalde manier wel op (daar zorg je dan voor). In de algemene zin is begeleiden niet belastend. De frisse energie die studenten meenemen, de leergierigheid waarmee ze vragen stellen en de goede moed waarmee zij handelingen willen doen.

Dat hebben wij nodig in de zorg en een goede investering in een student, werpt uiteindelijk zijn vruchten echt wel af! Misschien komen ze na hun opleiding wel terug om bij jou op de afdeling te werken, dan heb je er mooi een goed opgeleide collega bij! En anders gaan ze vast ergens anders werken waar zij veel patiënten zullen helpen en verplegen. Dus in plaats van geen tijd nemen, neem wel de tijd!

• Studenten ‘gebruiken’ voor de vervelende klusjes

Echt zo’n grote don’t. De studenten zijn er om dingen, passende bij hun opleidingsjaar, te leren. Om handelingen uit te voeren die zij enkel nog maar op school hebben geoefend. Om te leren en om te groeien. Niet om hele dagen thee of koffie rond te brengen, alleen maar vuilniszakken te verschonen of enkel de controles op een dag te mogen doen.

• Geen onderbouwde feedback geven

Er werd geschreven dat een verpleegkundige (ik neem aan een begeleider) enkel strepen door verslagen heen zette, maar geen suggesties tot verbetering gaf. Oh. Hoe kan de student hier dan van leren. Als wij niet willen dat de student half werk levert, hoe durft die verpleegkundige dan wel half werk te leveren. Ik neem aan dat die student naar alle goede bedoelingen het verslag heeft gemaakt en graag geholpen wil worden om het verslag nog beter te maken. Door jouw feedback.

• Je niet voorstellen aan een student

Hier moest ik om lachen. Ik ben namelijk van mening dat studenten zich ‘moeten’ voor stellen. Maar, ik weet natuurlijk ook dondersgoed dat het van twee kanten moet komen. Het niet voorstellen kan al snel ongeïnteresseerd over komen. Maar, eerlijk, op den duur weet de student ook niet meer wie hij of zij al gezien heeft. Ik vind dat twee keer voorstellen is beter dan geen enkele keer. Ik denk dat je beide het voortouw moet nemen en geïnteresseerd moet over komen. Dus ik laat deze even in het midden, maar wil het wel delen 😉.

• Patiënten niet voor bespreken

Zeker in de eerste weken is het voor de student veel wat hij of zij ziet. Veel nieuwe ziektebeelden, een nieuwe werkomgeving en nieuwe gezichten. De student kan wat voor een doorgewinterde verpleegkundige een klein wondje is, zelf zien als een echte oorlogswond. Het voorbereiden van de student voordat je een kamer binnengaat is echt essentieel. Ik weet nog heel goed dat ik als leerling in de eerste weken op de chirurgische oncologie in het Daniel den Hoed van de grote operaties werd afgehouden. Maar goed ook want hier was ik in mijn eerste weken nog niet aan toe. Na de eerste indrukken verwerkt te hebben en de eerste gezichten van de verpleegkundigen onthouden te hebben, kon ik dit pas aan.

• Geen ruimte geven aan de student om de leerdoelen aan te geven

De student dient zelf zijn leerdoelen aan te geven. Maar in een situatie waarbij de verpleegkundige hierbij niet wilt stil staan en wilt door gaan met zijn of haar werkzaamheden, kan ik het best begrijpen dat dit als vervelend wordt gezien. Studenten geven aan dat zij het dan ook lastig vinden om het nog een keer te proberen te bespreken met de verpleegkundige.

• Op een harde manier en ook kortaf op de student reageren

Dit punt spreekt wel voor zich, toch? Wie vind een harde aanpak nou fijn tijdens begeleiding? En wie vind het prettig als iemand kort af reageert? Als snel kan de student zich dan te veel voelen. En dat gevoel is niet fijn.

• De verbeterpunten van een student enkel op papier zetten en dit mondeling niet toelichten

Het moment dat een student een feedbackformulier geeft en de verpleegkundige de feedback invult. Het is in mijn ogen bijzonder als hier nieuwe feedback op staat. Behalve als je deze feedback naderhand nog met de student wilt bespreken natuurlijk. Maar, ik denk dat alles wat je voor de student op schrijft, dat je dit ook mondeling besproken moet hebben. Vooraf het invullen, of bij het bespreken van het document. Maar een mondelinge toelichting vinden studenten altijd wel fijn.

• Alleen maar bezig zijn en de student vergeten

Het verpleegkundig beroep is nou eenmaal een druk beroep. Rennen, vliegen en hollen. Wij staan weinig stil, hebben hierdoor soms kortere pauzes en moeten harder werken als er (weer eens) personeelstekort is. Ik denk (en weet uit eerder onderzoek) dat verpleegkundigen dan wel eens kort af kunnen reageren, of zelfs niet. Voor verpleegkundigen worden bepaalde onderwerpen ‘normaal’. Denk aan de palliatieve fase, de dood of ernstig zieke patiënten. Voor studenten is dit niet normaal. Die vinden deze onderwerpen heftig en ik denk (en weet uit eerder onderzoek) ook dat zij dit enorm lastig vinden om te bespreken. Hierdoor bespreken zij hun emoties en gedachten niet en heeft de student soms het idee dat hij of zij vergeten wordt.

Tip voor de student:

Als er geen tijd voor je wordt genomen binnen jouw stage of werkplek dan kan dit heel lastig zijn om mee om te gaan. Je hebt rekening te houden met de groepsdynamiek, de teamcultuur en daarnaast ook nog jouw stage voortgang. Als het goed is wordt je vanuit school begeleidt door een docent. Probeer het eens met de docent te bespreken. Ziet de docent het ook op deze manier? Heeft de docent tips om de punten waar je tegen aan loopt te bespreken? Lukt het bespreken met deze docent niet?

Dan is er vast een andere docent, je studie loopbaan begeleider, de vak verantwoordelijke docent of zelfs de decaan, die je wel kunt helpen. Ga alsjeblieft niet bij de pakken neer zitten omdat er negatief gepraat wordt in een team. Houd in je achterhoofd dat dit niet het team is waar jij later in zal werken en dat andere teams anders zijn (kijk maar naar mijn team 😉). Heb jij het idee dat jij er op een ‘volwassen’ manier met iemand over zou willen en kunnen praten, pak het dan op door de regels van feedback geven aan te houden. Succes!