Laatst voerde ik een gesprek met een leerling op de afdeling waar ik werk. Dit is de hoofd hals afdeling van het Erasmus MC. Hier liggen mensen met vernauwde ademwegen. Ze zijn benauwd, ademen door canules en hebben hierdoor specialistische zorg van ons nodig. Het gesprek wat ik voerde over een verpleegtechnische handeling deed mij denken aan mijn onzekerheden tijdens mijn leerlingen tijd.

Sommige verpleegkundigen zeggen wel eens dat verpleegtechnische handelingen aanleren een kunstje doen is. Ik ben het hier deels mee eens. Hoe vaker je oefent, hoe beter je wordt. Dat is zo met alles. Mensen die vaak heel goed zijn in iets, hebben het al vaak gedaan. Van vallen en opstaan leer je. Maar, ik vind dat de andere kant van de medaille ook gezien moet worden. De gevolgen van een handeling. Denk aan veel voorkomende complicaties, het verwachte effect en de reactie van de patiënt. Bij een verpleegtechnische handeling komen zoveel elementen kijken. Je kan het kunstje aanleren, maar het complete plaatje.. Dat is waar het om draait.

En ik denk juist dat dit maakt dat je als leerling- en (jong gediplomeerd) verpleegkundige soms zo onzeker kan zijn. Je bent niet bang om het kunstje (de verpleegtechnische handeling) uit te voeren. Nee, je bent bang voor de eventuele gevolgen die het kan hebben. De verantwoordelijkheid van een patiënten leven wat op dat moment op jouw schouders voelt te liggen. Niet zo gek als je tijdens je studie zo bewust bent gemaakt van de consequenties die je handelingen hebben. Ik had dit gevoel ook. Inmiddels minder. Natuurlijk. Als een patiënt heel slecht gaat en je handelt in een reflex, dan denk ik erna nog even na. Heb ik alles gedaan wat kon, was mijn klinisch redeneren juist? Na een paar jaar op de vloer te werken heb ik zat infuusjes geprikt, maagsondes ingebracht en canules gedruppeld. Ik weet dat ik volgens protocol werk, dat ik de handelingen juist uitvoer, dat ik het belang en de emotie van de patiënt wil meenemen en wat de gevolgen kunnen zijn. Soms ligt die verantwoordelijk een klein beetje op mijn schouders, maar minder dan voorheen.

Dit komt simpelweg door ervaring. Ook door een stukje relativeren. Een handeling mag je zelfstandig uitvoeren als je die hebt afgetoetst. Je bent geschoold, ook wel bevoegd en bekwaam. Hiernaast werk je vaak met je collega’s samen. Je checkt samen medicatie, soms coördineer je samen patiënten, je kan handelingen samen verrichten en je hebt elkaar om op terug te vallen. De belangrijkste realisatie kwam tijdens mijn jong gediplomeerde tijd. De verantwoordelijkheid ligt misschien voor je gevoel wel op jouw schouders. Jij coördineert de zorg, jij doet de verpleegtechnische handelingen en loopt visite. Maar het gehele plaatje doe je samen. Samen met je collega verpleegkundigen waarmee je kan sparren, advies aan kan vragen en mee kan samenwerken. Samen met de artsen die het beleid maken en de andere paramedici. Het gehele team zorgt voor de patiënt en wilt allemaal de beste zorg verlenen.

Het feit dat jij de verantwoordelijkheid voelt is mooi. Neem juist die wil om de beste zorg te leveren mee. Maar laat de last er van wat zakken. Spar eens met je collega, vraag om wat hulp en vind uit dat hoe vaker jij een handeling uitvoert, hoe soepeler het gaat! En vertel me, wat voor verantwoordelijkheidsgevoel voel jij als je werkt?