Taboe op eenzaamheid in de zorg

Als verpleegkundige heb je meerdere taken. Je houd je bezig met het lichamelijke welzijn van de patiënt. Denk hierbij aan het verzorgen van wonden, helpen bij de ochtend verzorging of het innemen van medicatie. Ook houd je je bezig met het geestelijke welzijn. Hieronder valt bijvoorbeeld het humeur, hoe adequaat iemand nog is en eenzaamheid. Eenzaamheid is een vaag begrip en een vaak niet begrepen begrip; eenzaamheid is taboe.

We kennen allemaal wel een hart verscheurende casus. Over een patiënt die alleen is gestorven omdat er geen bezoek meer langs kwam of iemand die een zware operatie ondergaat en alles alleen moet doen. Maar, hoe kan je eenzaam zijn als je zoveel geliefden om je heen hebt? Een oudere dame voelt zich eenzaam, maar heeft prachtige dochters die haar een heleboel kleinkinderen hebben gegeven. Ontzettend mooi, maar zij voelt zich zo eenzaam. Jaren geleden is haar man overleden. Het gemis van haar man voelt zij nog dagelijks. Zeker nu zij steeds vaker op de bank zit, omdat zij lichamelijk achteruit gaat. De dagen brengt zij alleen door, soms ziet ze de buren, de huishoudelijke hulp. In het weekend ziet zij gelukkig haar dochters en kleinkinderen. Maar die andere vijf dagen in de week.. elke keer is ze weer blij wanneer die voorbij zijn.

Een ‘simpel’ voorbeeld van iemand die zich eenzaam voelt. Vaak wordt er ook gedacht aan de oudere generatie. Zij hebben niet leren omgaan met technologie zoals wij dat hebben gedaan. Dit maakt dat zij eerder een kaartje schrijven of bellen dan dat zij skypen en whatsappen. Moet je nagaan hoe dat in deze tijd voor hen is. De tijd met minder bezoek..

Taboe op eenzaamheid in tijden van corona

De donkere dagen zijn gearriveerd. Dit zijn de dagen dat je samen bent met je familie, je vrienden. De dagen dat je in de avond de woonkamer gezellig verlicht. Dat je in de ochtend in het donker naar je werk vertrekt en in de avond in het donker weer aankomt. De gezellige dagen voor kerst voor de een en de eenzame dagen gevuld met somberheid voor de ander.

Corona zorgt ervoor dat wij minder snel naar onze familie gaan. Het is berekenen wie er op dat moment al op bezoek is en daardoor stel je jouw bezoek uit. Of je brengt geen bezoek aan je opa en oma doordat je bang bent dat je hen besmet. Hoe graag ze jou (en andere familie leden) ook willen zien, het is soms verstandiger om het niet te doen. De activiteiten waar zij normaal heen gaan zijn afgelast en een boekje lezen op de bank wordt op den duur ook saai.

Gelukkig zijn er allemaal innovatieve oplossingen, worden er de laatste tijd meer kaartjes geschreven dan ooit en leert de oudere generatie hoe zij moeten omgaan met die telefoon en de camera. Maar wij vergeten een heel belangrijk punt. Een gehele generatie, of misschien wel meerdere generaties. Wat dacht je van jongeren die normaal gesproken al veel thuis zaten door een medische of andere reden, mensen die ziek zijn geworden en een zware behandeling in gaan en/of aan het herstellen zijn, of je ouders die je minder ziet omdat je vader of moeder een uitgebreide voorgeschiedenis heeft. Zij kunnen zich ook eenzaam voelen.

Het taboe wat op eenzaamheid rust

Helaas heerst er een soort van taboe op dit onderwerp. Als ik voor mijzelf spreek een taboe omdat ik vind dat ik niet mag klagen over mijn leven. Er zijn altijd mensen die het zwaarder hebben, die zieker zijn of die het gewoon weg niet aan kunnen. Maar dat neemt niet weg dat hoe jij je voelt er niet mag zijn. Juist wel. Ik snap dat jongeren zich soms eenzaam voelen omdat feestjes zijn afgelast, er minder wordt afgesproken met vrienden en de lessen allemaal maar online gevolgd moeten worden. Ik snap dat volwassenen zich soms eenzaam voelen omdat naar werk toegaan tegenwoordig geen tijd meer kost en de werkomgeving heel de dag het zelfde is. Zij zijn dus hele dagen thuis. Er wordt wel met de collega’s gepraat, maar niet face to face. Ik snap dat jij je soms eenzaam kunt voelen, want ik heb mij de afgelopen maanden ook best eenzaam gevoeld.

Ook ik voel mij soms eenzaam

Het alleen thuis zitten om de bank. Ik kon nergens heen, want ik werd er te benauwd van en had er simpelweg geen energie voor. Ik kon mij geen eens op een gesprek focussen. Je vrienden en familie die whatsappen wel, bellen of videobellen met je, maar de hele dag zit ik alleen op de bank. Op het moment dat ik wel ergens heen kon, werd ik al moe van één afspraak en moest ik doseren in contact. Lastig! Hoewel ik een super lieve vriend heb, super lieve vrienden (je leert je echte vrienden ook goed kennen) en super lieve familie, voelde ik mij soms dus best eenzaam.

Dat eenzame gevoel kon soms een hele dag aanwezig zijn, ik was zo blij als mijn vriend dan weer thuis kwam. Juist doordat ik op een dag niets kon doen, voelde ik mij maatschappelijk niet betrokken. Ik had het gevoel dat ik ‘even niet mee deed’ aan het leven. Mijn werk kent juist een grote maatschappelijke betrokkenheid en doordat mijn werk en die betrokkenheid wegvielen, viel mijn fundering ook weg. Op dagen dat ik even naar buiten kon, of een wandeling kon maken, was dit gevoel soms niet aanwezig. Als ik thuis kwam kon ik mij dan direct weer eenzaam voelen.

Gelukkig trok dit gevoel bij mij weg toen ik mijn vrienden weer langzamer hand kon gaan zien in het echt (met afstand 😉). Het was voor mij een kwestie van tijd en weer beter worden. Maar voor veel mensen wordt het niet beter en blijft de situatie de komende tijd nog het zelfde als hoe het nu is. Wees extra lief voor elkaar, bel elkaar op of leer je familie videobellen. Vraag naar het gevoel en praat erover. Dat doet ook al wonderen. En voel jij je al een langere tijd eenzaam en slaat dat door op je humeur? Het bespreken met de huisarts is nooit een slecht idee. Sterkte in de aankomende tijd!