Sommige patiënten herinner je als de dag van gisteren. De beelden staan op je netvlies gebrand en je kan het navertellen alsof het nog recent is gebeurd: een blow out. Patiënten die een tumor hebben in het hoofd hals gebied en niet meer behandeld kunnen worden, hebben soms extreme tumor groei. De tumor groeit naar waar hij wilt gaan. Zo kan de tumor dan ook groeien richting de halsslagader, of een ander bloedvat.

Bij ons op de afdeling werd een patiënt opgenomen. Hij had een ruim half jaar geleden een totale larynectomie (TLE) ondergaan. Dit betekent dat zijn ademweg aan de hals is gehecht en hij nu blijven ademt door dit ‘gat’. Dit is gedaan omdat in de larynx, en of het strottenhoofd kanker zat die operatief verwijderd kon worden. Toch had deze patiënt na enige tijd een recidief. De tumor was weer aan het groeien. Dit is meestal geen goed nieuws. De tumor baande zijn weg door de huid, een soort bloemkoolroosje was in de hals ontstaan. De beeldvorming liet later zien dat de tumor ook naar binnen toe was gegroeid. Richting de halsslagader.

Op de afdeling ben ik samen met een andere collega in dezelfde week begonnen. Doordat we vaak wisselende diensten draaiden, werkte we weinig samen. We besloten om samen wat nachtdiensten aan te vragen, zodat we eens goed konden bij kletsen en gewoon een gezellige nachtdienstenreeks konden hebben. We werkten beide immers al ongeveer een jaar op de afdeling en hadden nog maar weinig samengewerkt. Ergens wel een risicovol besluit, aangezien we toen op de oude afdeling werkzaam waren. Dit betekende dat je maar met twee verpleegkundigen in de nachtdienst zit. Beide werkten we al lang genoeg om verantwoordelijke diensten te werken, en hadden we er samen al het vertrouwen in, het bleef toch een beetje spannend.

Bij aanvang van dienst werd er mondeling overgedragen door de avonddienst. De patiënt werd geïntroduceerd. We kenden hem. Hij had eerder bij ons gelegen voor de TLE operatie. Hierna nog een keer, omdat hij een complicatie had. Maar deze keer lag hij hier omdat hij risico op een blow out had. De tumor groeide door weefsel waar hij niet mocht groeien. Mocht. Een tumor mag eigenlijk nergens groeien. Het liefste hoop je dat na bestralingen en/of chemotherapie en/of operaties de tumor voorgoed weg is. Dit is helaas niet altijd het geval. Ook niet bij hem. Zeker niet bij hem, want de tumor zat om zijn halsslagader heen.

In het ziekenhuis noemen we de kans op een grote arteriële bloeding een blow out. Dit betekent dat een groot bloedvat als het ware kapot kan gaan door de tumor groei. De bloeding kan enkel in het lichaam blijven, of het spuit als het ware op de polsslag het lichaam uit.

Mijn collega en ik hadden al eerder een blow out meegemaakt, maar nog niet samen. Op de afdeling hadden we zelfs al meer bloedingen meegemaakt. Neusbloedingen kunnen soms al heel heftig zijn, maar ook bloedingen na een operatie. Aan bloed zijn we dus gewend. Dit zie je ook terug op de afdeling; elke kamer heeft een zuigpot en zuigslangen als standaard uitrusting.

Onze dienst begon rustig. De meneer was aan het slapen en het bloed siepelde langs zijn gecuffte canule. Wegens het bloed verlies was er een canule met cuff ingebracht, zodat het bloed niet de longen in kon lopen. Dit is een canule met een ballontje. Dit ballontje zorgt ervoor dat de patiënt enkel ademt door de canule en dat het slijm (en dus bloed) uit de mond (of het bovenliggende gedeelte van de hals) op de cuff blijft liggen. Mijn collega’s van de avonddienst hadden volgens protocol al midazolam opgetrokken, zwarte handdoeken en isolatie schorten klaargelegd. Mijn collega en ik hadden de zuig gecontroleerd, de midazolam nogmaals gecontroleerd en wat extra zuigslangen neergelegd.

Aangezien alle patiënten in hun bed aan het slapen waren, er geen dringende zaken moesten gebeuren en de patiënt met risico op blow out er ook rustig bij lag, begonnen mijn collega en ik aan het uitzetten van de ochtend medicatie. Dit was in de ruimte naast de kamer van de meneer, dus we zette een prullenbak tussen de medicatiedeur. Om veiligheidsredenen viel deze deur anders namelijk dicht en konden we niet horen wat er in de kamer naast ons gebeurde.

We hadden net de medicatie van de eerste patiënten uitgezet, toen we gerommel in de kamer hoorden. Er was een broer van meneer aan het waken, misschien hoorde we hem. Om het zekeren voor het onzekere te nemen gingen we toch de kamer binnen. Meneer lag diep in slaap. De broer van dhr. had gezien dat hij meer was gaan bloeden dan ervoor. Het bed was doordringt met bloed. De witte lakens kleurden rood. Het was een akelig gezicht. Op het moment dat wij binnen kwamen was het actieve bloeden gestopt. Een groot stolsel lag in de hals. Wij hebben dhr. opgefrist met swash doekjes en hebben handdoeken op de bebloede delen gelegd. Het was te riskant om dhr. op dit moment te draaien in bed. Elke beweging kon ervoor zorgen dat dhr. weer opnieuw ging bloeden. De broer van dhr. Begreep dit. In de hals van dhr. legde we een zwarte handdoek die het bloed kon opvangen en de binnen canule van de gecuffte shiley maakten we schoon.

Mijn collega en ik liepen op nieuw de medicatie ruimte binnen. Ik weet dat ik op weg was naar 1000 gram paracetamol, aan de andere kant van de ruimte. Mijn collega stond naast de prullenbak en hoorde gepruttel. Hierna hoorde we beide een kreet. Onze isolatiejassen hadden we zo aan, even als de handschoenen. Mijn collega stond het dichtste bij de kamer, en was dus als eerste aanwezig. Al snel volgde ik. Zij begon te zuigen. Ik weet niet meer precies wie wat deed, de broer van dhr. werd de kamer uit begeleid door of mijn collega of mijzelf. Ik weet wel dat ik de arts belde en akkoord kreeg van de arts om de midazolam toe te dienen. Aan de telefoon vertelde ik de arts dat dhr. zo erg aan het bloedden was dat we het blow out protocol (ook wel blow out medisch) moesten volgen, ik wilde dat hij naar de afdeling kwam en ik wilde akkoord om de midazolam toe te dienen. Dit akkoord kreeg ik, dus ik deed het. Dit was het beste. Mijn collega had assistentie nodig bij een verstopte zuig. Bloedstolsels zo groot als handen lagen op het bed. Bloed zat overal. Het was een horror gezicht. Ik gaf een beker water zodat mijn collega de zuig kon doorspoelen, we hadden ondertussen al een extra draagbare zuig gepakt en zogen op wat we konden zuigen. Dhr. zakte wat weg, kreeg niets meer mee. Dit kwam door de midazolam. De arts kwam op de afdeling en zag ons bezig. Hij ving de broer van dhr. op, wij hadden geen hulp nodig. Het ging prima. Het bloedden werd langzaam aan wat minder. Het pulseerde niet meer uit de hals. Opnieuw fristte we dhr. Op met swash doekjes, legde handdoeken om dhr. Heen om het bloed op te vangen en pakten een schoon kussen sloop en dekbed. Na het stabiliseren van dhr. maakten we een sedatie pomp klaar. Het was pas 01.00 en we hadden al zoveel meegemaakt. En, wat waren we een goed team, terwijl we nog nooit echt zo één op één hadden samengewerkt.

De rest van de nacht deden we alles op adrenaline. We checken regelmatig of dhr. er nog rustig bij lag, of hij bloedde, of zijn broer wat nodig had. Gelukkig hadden de andere patiënten op dit moment geen zorg nodig, gelukkig drukte niemand op de bel. Hierdoor hebben we dik een uur kunnen zorgen voor deze meneer. Hem comfortabel houden in een horror scenario. De nacht ging snel voorbij, de dagdienst nam ons over en in de eerste uren van de dagdienst sloot dhr. Zijn ogen voor altijd.